Το Γεωπάρκο Βίκου- Αώου ανήκει διοικητικά στην Περιφέρεια Ηπείρου και καταλαμβάνει μια έκταση 1.200 τετ. χλμ. στο μεγαλύτερο μέρος των Δήμων Ζαγορίου και Κόνιτσας στα βόρεια και βορειοδυτικά της Περιφερειακής Ενότητας Ιωαννίνων. Περιλαμβάνει 62 μικρούς –ως επί το πλείστον- οικισμούς, οι κάτοικοι των οποίων ασχολούνται με την γεωργία, κτηνοτροφία, δασοπονία, τουρισμό και μεταποίηση. Το Γεωπάρκο Βίκου-Αώου είναι ένα από τα μέλη των «Παγκόσμιων Γεωπάρκων της UNESCO», όπου εμπεριέχονται άλλες 4 περιοχές από την Ελλάδα και συνολικά 140 από ολόκληρο τον κόσμο.
Γεωγραφικά στον χώρο κυριαρχούν τα φαράγγια του Βίκου και του Αώου, τα ψηλά βουνά της Βόρειας Πίνδου, όπως η Τύμφη, ο Σμόλικας που είναι το δεύτερο σε υψόμετρο βουνό της Ελλάδας, η Τραπεζίτσα, η Νεμέρτσικα και οι νότιες απολήξεις του Γράμμου, καθώς και οι ποταμοί Αώος, Βοϊδομάτης και Σαραντάπορος. Το υψόμετρο στο Γεωπάρκο κυμαίνεται από 371m έως 2.637m.
Η γεωλογική ιστορία του Γεωπάρκου Βίκου- Αώου αρχίζει πριν από 200 εκατομμύρια χρόνια περίπου, στην αρχή της Ιουρασικής εποχής. Ιζηματογενή και μαγματικά πετρώματα συγκροτούν τη γεωλογική δομή της περιοχής. Τα ιζηματογενή πετρώματα από ασβεστόλιθους, δολομίτες και φλύσχη απαντούν ως επί το πλείστον στην οροσειρά της Τύμφης (2.497m), ενώ τα μαγματικά πετρώματα -με προέλευση από τον μανδύα της γης- συνθέτουν τη δομή κυρίως του όρους Σμόλικας (2.637m).
Ταχείες ανοδικές κινήσεις, νεοτεκτονική δραστηριότητα και κλιματικές εναλλαγές, προκάλεσαν έντονη διάβρωση του γεωλογικού υποβάθρου. Σαν συνέπεια αυτών των διεργασιών μορφοποιήθηκαν τα φαράγγια του Αώου και του Βίκου και οι ποικίλες διακλαδώσεις αυτών.
Οι 51 Γεώτοποι του Γεωπάρκου Βίκου- Αώου, που διακρίνονται σε επτά κατηγορίες: πηγές, τεκτονικές δομές (ρήγματα- πτυχές), ποτάμιες αναβαθμίδες, βραχοσκεπές, πανοραμικές θέσεις, καρστικές και παγετωνικές μορφές, έχουν ιδιαίτερο γεωλογικό ενδιαφέρον, σπανιότητα ή ομορφιά και είναι αντιπροσωπευτικοί της περιοχής καθώς και των γεγονότων και διαδικασιών της γεωλογικής ιστορίας της.
Η περιοχή του Γεωπάρκου χαρακτηρίζεται από πλούσια και πυκνά δάση. Θάμνοι με πουρνάρια, κέδρα, φράξους και γράβους κυριαρχούν στα χαμηλά υψόμετρα και λίγο πιο πάνω, όπου είναι χτισμένα τα περισσότερα χωριά, δρυοδάση. Ψηλότερα συναντάμε μαυρόπευκα, έλατα, οξιές, ορεινούς αρκεύθους και παραπάνω ρόμπολα. Στα ανώτερα υψόμετρα, όπου το βραχώδες έδαφος το επιτρέπει, απλώνονται υποαλπικά λιβάδια. Ορθοπλαγιές και απότομες χαράδρες, χαρακτηρίζουν κυρίως το δυτικό τμήμα της περιοχής, ενώ μικρές λιμνούλες με κυριότερες τις δύο Δρακόλιμνες με τους μύθους που τις συνδέουν, δίνουν μια σπάνια ομορφιά στο άγριο τοπίο. Στο Γεωπάρκο Βίκου- Αώου φύονται γύρω στα 1.700 είδη φυτών, ανάμεσα στα οποία συγκαταλέγονται πολλά σπάνια και αρκετά ενδημικά είδη.
Η άγρια πανίδα του Γεωπάρκου Βίκου- Αώου είναι πλούσια και αξιόλογη. Στα πιο σπάνια θηλαστικά συγκαταλέγονται το αγριόγιδο, η αρκούδα, ο λύκος, η βίδρα, ο αγριόγατος και το ζαρκάδι. Από τα πουλιά τα πιο ενδιαφέροντα είναι ο χρυσαετός, ο ασπροπάρης, ο πετρίτης, ο μαύρος δρυοκολάπτης, η τοιχόδρομα και ο νεροκότσυφας. Στα περισσότερο σπάνια αμφίβια και ερπετά συγκαταλέγονται ο αλπικός τρίτωνας, η σαλαμάνδρα, ο λαφίτης και η κρασπεδωτή χελώνα. Συνολικά στο Γεωπάρκο Βίκου- Αώου ζουν γύρω στα 60 είδη θηλαστικών, 161 είδη πουλιών, 32 είδη ερπετών και αμφιβίων, 12 είδη ψαριών, καθώς επίσης και πολλά είδη ασπνδύλων.
Η περιοχή του Γεωπάρκου Βίκου- Αώου επιδεικνύει ιδιαίτερο πολιτισμικό στίγμα με αναρίθμητα σημαντικά μνημεία όλων των ιστορικών περιόδων και με φανερό τον πλούτο πολλών αξιόλογων αρχιτεκτονικά κτισμάτων, βάσει των οποίων οι 34 από τους 62 οικισμούς του Γεωπάρκου έχουν χαρακτηριστεί «παραδοσιακοί». Συνολικά στο Γεωπάρκο βρίσκονται 184 μνημεία κηρυγμένα από το Υπουργείο Πολιτισμού και άλλα 126 κηρυγμένα από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Στον πλούτο της περιοχής συγκαταλέγονται και τα θρησκευτικά μνημεία, όπως ναοί εντός και γύρω από τους οικισμούς της περιόδου από τον 16ο έως τον 19ο αι. καθώς και μοναστήρια χτισμένα σε απομακρυσμένες και δύσβατες περιοχές, όπως οι μονές Σπηλιώτισσας, Ρογκοβού και Σουδενών στο Ζαγόρι, αλλά και Στομίου, Μολυβδοσκέπαστης και Κλαδόρμης στην Κόνιτσα. Αναπόσπαστο κομμάτι του οικιστικού δικτύου της περιοχής και άριστο δείγμα της προβιομηχανικής τεχνολογίας και των Ηπειρωτών μαστόρων, η τέχνη των οποίων έφτασε στο αποκορύφωμά της τον 18ο και 19ο αιώνα, αποτελεί το πλήθος των διατηρημένων πέτρινων τοξωτών γεφυριών, όπως το γεφύρι του Κόκορου στο Ζαγόρι και του Αώου στην Κόνιτσα.
Όλα τα βουνά της περιοχής του Γεωπάρκου έχουν συμπεριληφθεί, χάρη στη μεγάλη οικολογική και αισθητική τους αξία, στο δίκτυο των προστατευόμενων περιοχών Natura 2000, οι οποίες όσον αφορά στο Γεωπάρκο, είναι επτά. Εδώ βρίσκεται ένα μεγάλο μέρος του Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου και ένας από τους βασικούς πυρήνες του, ο Εθνικός Δρυμός Βίκου- Αώου.
Πολλές ορειβατικές και πεζοπορικές διαδρομές οδηγούν στις μεγάλες κορυφές του Σμόλικα, της Τύμφης, της Νεμέρτσικας και όλων των υπόλοιπων βουνών της περιοχής. Παλιά μονοπάτια, γεφύρια, πέτρινες σκάλες οδηγούν τον επισκέπτη σε τοπία απαράμιλλης ομορφιάς. Υπάρχουν αρκετά σηματοδοτημένα μονοπάτια που ενώνουν τα χωριά μεταξύ τους. Οι πολλοί δασικοί δρόμοι προσφέρονται για ποδήλατο βουνού, ενώ υπάρχει και πίστα απογείωσης για τους λάτρεις του παραπέντε.
Από το Γεωπάρκο Βίκου- Αώου διέρχεται ένα σημαντικό τμήμα του μεγάλου πεζοπορικού μονοπατιού της Περιφέρειας Ηπείρου (Epirus Trail: http://www.epirustrail.gr). Τεράστιο περιηγητικό και επιστημονικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι χαράδρες του Αώου και του Βίκου, ενώ τα νερά των ποταμών Αώου και Βοϊδομάτη ενδείκνυνται για υδάτινες αθλητικές δραστηριότητες, όπως ράφτινγκ και καγιάκ. H περιοχή αποτελεί πόλο έλξης για τους λάτρες της αθλητικής σπηλαιολογίας –έχει καταγραφεί η ύπαρξη 300 σπηλαιοβαράθρων-, της αναρρίχησης και της παρατήρησης της χλωρίδας και της ορνιθοπανίδας και λοιπής άγριας πανίδας.
Ενδιαφέρον, όσον αφορά τον γεω-τουρισμό, παρουσιάζουν οι δέκα γεω-διαδρομές και οι πέντε θεματικές ερμηνευτικές διαδρομές του Γεωπάρκου.
Η Αναπτυξιακή Ηπείρου Α.Ε. μαζί με την Περιφέρεια Ηπείρου, το Ινστιτούτο Γεωλογικών & Μεταλλευτικών Ερευνών- Π.Μ. Ηπείρου, τους Δήμους Ζαγορίου και Κόνιτσας, το Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίνδου και την Περιφερειακή Υπηρεσία Τουρισμού Ηπείρου έχουν συγκροτήσει την Επιτροπή Διατήρησης και Ανάδειξης του Γεωπάρκου Βίκου- Αώου, η οποία μεριμνά για θέματα που σχετίζονται με αυτό.
Διαβάστε περισσότερα....
Πίσω στην προηγούμενη σελίδα